|
|
С |
|
|
|
|
|
|
|
Сайкіна Лілія Рыгораўна, нарадзілася (1939) у .
Кандыдат сельскагаспадарчых навук.
Кола навуковых інтарэсаў: выкарыстанне міжцяплічнай прасторы для падрыхтоўкі расады таматаў у мэтах ранняй пасадкі ў адкрыты грунт; прыёмы вырошчвання ранніх памідораў у адкрытым грунце ў Цэнтральнай частцы Беларусі. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Салтыказін М.А., афіцэр, якога выратавалі з лагера ваеннапалонных цяжкапараненым, сям’я Рагаўцовых і фельчар Б.В.Назарэўскі.
Крыху пазней, афіцэр прызначаецца начальнікам штаба партызанскага атрада «За Радзіму», які рэарганізуецца ў 122 партызанскі полк.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Салянюк Віктар Мікалаевіч, нарадзіўся ў 1951 годзе ў вёсцы Цімошкава Смаленскай вобласці.
Пасля заканчэння Беларускай сельскагаспадарчай акадэміі працаваў ў Бялыніцкім раёне інжынерам-торфмейстэрам сельгастэхнікі, галоўным інжэнерам-землеўстраіцелем райвыканкома.
У 1980 годзе ўзначаліў «Камінтэрн», дзе працаваў больш 20-ці гадоў.
З 30 мая 2004 года займаў пасаду старшыні .
Памёр 17 лістапада 2009 года.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Самойла, адзін з першых вядомых уладальнікаў , які падарыў яму ў сярэдзіне 30-х гадоў ХV стагоддзя .
Афіцыйнае пацверджанне свайго права на Галоўчын атрымаў на пачатку 1440-х гадоў ад вялікага Казіміра. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сапега Казімір Ян, адзін з уладальнікаў .
Віленскі ваявода. Ажаніўся (пасля 1701) на ўдаве Тэрэзе, якая завяшчала яму закладное права на частку Галоўчына.
У далейшым ( з 1720) маёнткам валодалі яго сыны Ежы і Аляксандр, унук Антоні. Апошні, закладное права на Галоўчын, завяшчаў сыну стрыечнага брата Казіміра, Аляксандру Міхалу Сапегу. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сашкава дарога, дарога, якая праходзіць паміж былых зямельных падзелаў чалавека па імені Сашка (продак рода Буяковых). |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сачкоў Ілля Андрэевіч, у 1919 годзе ўзначальвае .
Матрос Балтыйскага флоту. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Свяцілавічы, вёска (зараз ) у Лебядзянкаўскім сельсавеце.
Вядома з ХVI стагоддзя як сяло Віцебскага ваяводства Вялікага Княства Літоўскага.
У 1577 годзе ўвайшло ў склад маёнтка Аршанскага павета. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Севярнёва Ганна Кузьмінічна, (08.04.1900-?) нарадзілася ў вёсцы Навасёлкі . Беларускі філолаг-мовазнавец.
Заслужаная настаўніца школ БССР.
Удзельніца Вялікай Айчыннай вайны.
Скончыла Навасёлкаўскую царкоўнапрыходскую школу, Нежкаўскую школу, Магілёўскую школу па падрыхтоўцы настаўнікаў пачатковых школ, літаратурна-лінгвістычнае аддзяленне Белдзяржуніверсітэта.
Працоўную дзейнасць пачала настаўніцай пачатковай школы ў вёсках і Навасёлкі Галоўчынскага сельсавета, затым вучыла дзяцей у , шэрагу мінскіх школ.
Працавала ў Міністэрстве асветы Беларусі, Інстытуце педагогікі мінасветы БССР.
Аўтар падручніка «Беларуская мова» для пачатковых класаў, кнігі метадычных указанняў для падручніка «Беларуская мова», сааўтар (разам з Л.П.Падгайскім) падручнікаў па беларускай мове для 2-3 класаў.
Выдатнік народнай асветы. Узнагароджана ордэнам Айчыннай вайны і 8 медалямі. Удзельніца Вялікай Айчыннай вайны.
За падручнікі беларускай мовы адзначана(1975) медалём УВДНГ СССР. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Севярнёў Міхаіл Максімавіч, нарадзіўся 21 лістапада 1921 года ў пасёлку Север.
Беларускі вучоны у галіне механізацыі сельскай гаспадаркі. Дзяржаўны дзеяч. Член-карэспандэнт УАСГНІЛ, доктар тэхнічных навук (1966), прафесар (1969). Удзельнік Вялікай Айчыннай вайны.
Скончыў , Беларускі політэхнічны інстытут. Працаваў загадчыкам лабараторыі, дырэктарам Цэнтральнага НДІ механізацыі і электрыфікацыі сельскай гаспадаркі Нечарназёмнай зоны СССР; у 1972-76 гадах – намеснік старшыні Савета Міністраў БССР.
Стварыў навуковую школу ў галіне механізацыі сельскагаспадарчай вытворчасці, у якой падрыхтаваны больш за 40 дактароў і кандыдатаў навук.
Аўтар і сааўтар больш за 300 навуковых прац, у тым ліку 16 манаграфій. Некаторыя з іх апублікаваны ў ЗША, Германіі, Швейцарыі. Мае 30 аўтарскіх пасведчанняў аб вынаходніцтве.
Лаўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі ў галіне навукі і тэхнікі.
Двойчы выбіраўся дэпутатам Вярхоўнага Савета БССР.
Узнагароджаны ордэнамі Кастрычніцкай Рэвалюцыі, двума – , «Знак Пашаны», шматлікімі медалямі. Да 80-годдзя з дня нараджэння М.М.Севярнёў узнагароджаны медалём Ф.Скарыны.
Жыве ў Мінску. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сельскагаспадарчае таварыства, 2 снежня 1921 года ўзнікла Сурдзянскае сельскагаспадарчае таварыства . |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сіваі, вёска ў .
Па гістарычных крыніцах вядома з 1777 года як вёска Сівая, знаходзілася (1849) у складзе маёнтка .
У адпаведнасці з мясцовым паданнем, назву атрымала ад пакрытага снегам лесу, які прымыкае да паселішча.
Дзейнічала земская школа (1912).
Арганізаваны (1930) «Чырвоны калектывіст».
У час Вялікай Айчыннай вайны фашысты спалілі 59 з 87 двароў. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сілкаў Пётр Міронавіч нарадзіўся ў 1880 годзе ў .
Удзельнік руска-японскай, першай сусветнай і грамадзянскіх войнаў. Служыў артылерыстам.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сіпайлы, вёска ў Вішоўскім сельсавеце.
Па пісьмовых гістарычных крыніцах вядома з ХVIII стагоддзя. Уваходзіла ў склад маёнтка (1785), дзейнічала школа граматы, вінная крама.
Створана (1922) арцель «Адраджэнне».
Арганізаваны (1931) «Краіна Саветаў».
Курган эпохі Старажытнай Русі, паўсферычнай формы, вышынёй 1, дыяметрам 8 метраў. Адкрыў (1990) . |
|
|
|
|
|
|
|
|
Следчая камісія, 28 ліпеня 1708 года рускі цар стварае следчую камісію для высвятлення і пакарання вінаватых у Галоўчынскай «канфузіі».
Абвінавачаны: князь , генералы , і інш.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушкі (Служкі), шляхецкі род у Вялікім Княстве Літоўскім. Родапачынальнік Ян (Іван) жыў у XV стагоддзі.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушка Альжбета, адна з уладальніц .
У 1630 годзе ўдава за 240 тысяч злотых прадала Альжбеце і яе сыну Аляксандру сваё закладное права на Галоўчын. Пасля смерці троцкага ваяводы (1647) мястэчкам валодалі яго сыны і , унукі і . |
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушка Аляксандр (каля 1580 – ліп. 1647), каралеўскі дваранін, стараста рэчыцкі, прапойскі, гомельскі, менскі, менскі ў 1618–28 і жамойцкі ў 1628-38, ваявода новагародскі ў 1638–42 і троцкі з 1642. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушка Багуслаў Юрый (? – пасля студз. 1658), сын .
Стараста рэчыцкі з 1639, ВКЛ у 1643–45, надворны ВКЛ з 1645. На яго дзецях род Слушкі згас. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушка Дамінік Міхaіл (каля 1655–31.01.1713), сын .
Палкоўнік, стараста рэчыцкі, суражскі, барысаўскі, ваявода полацкі з 1686. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушка Зыгмунт Адам (?–02.12.1674), сын .
Стараста гомельскі, прапойскі, рэчыцкі (1658–72), надворны харужы ВКЛ у 1649-56, вялікі харужы ВКЛ з 1656. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Слушка Юзаф Багуслаў (22.10.1652–08.10.1701), сын .
Стараста рэчыцкі (1672–88), пунскі, пенянскі, лянцкаронскі, латычоўскі, азярыцкі, лоўчы ВКЛ у 1673–76, вял. харужы ВКЛ у 1676–83, надворны ў 1683–85, троцкі ў 1785 і віленскі з 1685, адначасова польны ВКЛ з 1685. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Смаленская дывізія, 27 чэрвеня 1944 года воіны 455 і 459 стралковых палкоў 42 Смаленскай дывізіі прынеслі вызваленне вёсцы ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Собалеў Маісей Фаміч, быў актыўным ўдзельнікам рэвалюцыйных падзей 1905-1907 гадоў. У 1917 годзе стаў старшынёй выканкама. У 1918 годзе Маісей Фаміч са зброяй у руках адстойваў новую ўладу на франтах Грамадзянскай вайны, вызваляў родную Беларусь ад белапольскіх акупантаў, быў паранены і памёр у 1935 годзе. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Спажывецкае таварыства, улетку 1915 года ў ўзнікае адно з з першых у Бялыніцкім рэгіёне спажывецкіх таварыстваў.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Спасаўшчына, вёска, а зараз адна з вуліц аграгарадка .
Назва паходзіць ад царквы Святога Спаса.
Дарэчы ў Галоўчыне калісьці было некалькі цэркваў. Адсюль Верхняя Спасаўшчына і Ніжняя Спасаўшчына. Вуліца лічыцца гістарычным цэнтрам Галоўчына.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сранка, месца, дзе стаяла ў 1812 годзе французская конніца. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Станкевіч Барыс Антонавіч, нарадзіўся (1937) ў вёсцы .
Камандзір авіяцыйнага атрада. Лётчык-снайпер.
Вучыўся ў 93-ім ваенна-марскім вучылішчы, скончыў Мікалаеўскае ваенна-марское мінна-тарпеднае авіяцыйнае вучылішча.
Удзельнічаў у выпрабаванні (1962) ядзернай бомбы на палігоне Новая Зямля. Знаходзіўся ў спецкамандзіроўцы ў Егіпце (1971-72).
Зволены ў запас з пасады камандзіра ў званні падпалкоўніка авіяатрада.
Працаваў майстрам цэху мінскага завода «Гарызонт».
Узнагароджаны дзесяццю медалямі СССР. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Станкевіч Нікіфар Ігнатавіч, нарадзіўся ў 1900 годзе ў вёсцы .
Чырвонаармеец, удзельнічаў у вызваленні ад немцаў Мінску ў 1918, а ў 1919 – змагаўся з палякамі.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Старая Сакалоўка, вёска ў .
Выключана (да 1976) з уліковых дадзеных. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Старое Сяло, вёска ў .
Па пісьмовых гістарычных крыніцах вядома з ХVI стагоддзя. Перададзена (1573). У 1661 – шляхецкая ўласнасць, (1681), пры якім дзейнічаў млын; пабудавана царква, з 1785 валоданне пана і Галоўчынскага дамініканскага кляштара, налічвалася 22 сядзібы (109 жыхароў). Цэнтр (1834) казённага маёнтка Магілёўскага павета.Непадалёку аднайменная аколіца (8 двароў,35 жыхароў), сядзіба (1 двор, 9 чалавек).
У XVII-XVIII стагоддзях побач знаходзілася Новае Сяло, якое злілося са Старым Сялом.
Арганізаваны (1930) «XVI партз’езд».
Устаноўлены (2008) памятны знак на ўшанаванне памяці рускіх і шведскіх воінаў, якія загінулі ў час . |
|
|
|
|
|
|
|
|
Староства, дзяржаўны маёнтак у Вялікім Княстве Літоўскім у XVI-XVIII стагоддзях.
Даваў ці кароль у часовае карыстанне феадалам за іхнюю службу, але яны павінны былі захоўваць яго цэласнасць. Пры поўным распараджэнні даходамі, выплочвалі ў дзяржаўную казну кварту
(25%) гадавога прыбытку. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Стольнік, пасада ў Вялікім Княстве Літоўскім з сярэдзіны XV стагоддзя.
Загадваў сервіроўкаю стала , а таксама падачай страў да яго. З сярэдзіны XVII стагоддзя ўрад стольніка існаваў у паветах. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Супшынка, пасёлак у .
Заснаваны ў 1920-я гады беззямельнымі перасяленцамі з навакольных паселішчаў.
Арганізаваны (1930) імя Леніна. |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сурды, вёска ў .
Па гістарычных крыніцах вядома з XVII стагоддя. Сяло знаходзілася ў валоданні (1681) , у складзе маёнтка (1785), Ярмолавічы (1847). У 1897 годзе налічвалася 29 двароў (176 жыхароў), уваходзіла ў склад Нежкаўскай воласці.
Адкрылася (1909) земская школа, школа для дарослых (1913), працоўная школа І ступені (1925), сельскагаспадарчае таварыства (1921).
Арганізаваны (1931) «Наша Перамога».
Назва паселішча, якое знаходзіцца на правым беразе ракі , верагодна, паходзіць ад татарскага слова «сурда» – вада.
Побач з дарогай на устаноўлен помнік савецкім воінам Х.Балабанаву і В.Котаву, якія загінулі летам 1941 года; на могілках – магіла воіна-інтэрнацыяналіста . |
|
|
|
|
|
|
|
|
Сухараў Віктар Яфімавіч, нарадзіўся 23.03.1936 годзе ў вёсцы .
Краязнаўца, член Саюза журналістаў Беларусі.
Скончыў і філалагічны факультэт Магілёўскага дзяржаўнага педагагічнага інстытута імя А.Куляшова.
Працаваў настаўнікам у школах Віцебшчыны, у рэдакцыях Шаркоўшчынскай і Міёрсках раённых газет Віцебскай вобласці, 26 гадоў - у рэдакцыі Бялыніцкай раённай газеты «Зара над Друццю».
Творы змешчаны ў калектыўным зборніку «Праменьчык сонца ў душы маёй», на старонках перыядычных выданняў. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сушчынскі Віталь Уладзіміравіч, (13.06.1890-8.10.1938) нарадзіўся ў пасёлку .
Адзін з першых беларускіх лётчыкаў, першы лётчык Запаляр’я. Кавалер Георгіеўскіх крыжоў трох ступеняў.
Скончыў (1912) Севастопальскую школу авіацыі.
Удзельнік Першай сусветнай вайны, ваяваў у авіяатрадзе на Заходнім фронце. Знаходзіўся ў Чырвонай Арміі (з 1918), затым служыў у грамадзянскай авіяцыі: асвойваў палярныя паветраныя лініі СССР.
Асуджаны ў 1930 годзе на 5 гадоў канцлагеру. Паўторна арыштаваны ў 1937 годзе, расстраляны.
Рэабілітаваны ў 1989 годзе. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Сцяпанаўка, пасёлак у .
Заснаваны ў 1920-я гады перасяленцамі з суседніх вёсак. |
|
|
|
|
|
|
|
|