“Пясняр Прыдруцкага краю”

Чарговы выпуск творчага праекта “Пісьменнікі і дзеячы культуры Бялыніччыны”, прысвячаецца Віктару Кандратавічу Хаўратовічу.
Пясняр Прыдруцкага краю, Віктар Хаўратовіч, нарадзіўся ў  вёсцы Стары Сінін Магілёўскага раёна ў чэрвені 1934 года, таму, відаць, і паэзія яго светлая, празрыстая, сонечная, як чэрвеньскія росы і світанкі.
Вайна для Віктара Хаўратовіча і яго пакалення – гэта не жудасць, вычытанная з кніг. Сам паэт зазначыў у адным са сваіх вершаў: “У нашы сны ўляцелі танкі – жалезным ляскатам Вайны”. Сямігадовы хлопчык з вёскі Сінін, як і дзесяткі тысяч яго  равеснікаў, у адно імгненне стаў дарослым. Не да забаў, калі па пятах ходзіць смерць.
Тэме дачаснага сталення прысвяціў  Віктар Хаўратовіч шмат вершаў і ўсе яны, бадай, самыя пранікненыя і глыбокія, падсвечаныя лёгкай журбою і тугою па адабраным дзяцінстве.
Пазаду засталася вайна. Віктар скончыў школу, адслужыўшы ў Арміі, падаўся ў Магілёўскі будаўнічы тэхнікум, дзе будучы паэт асвойваў адну са старажытнейшых і самых неабходных чалавецтву прафесій – прафесію будаўніка. Наперадзе было захапленне вершаваным радком, першыя з’яўленні ў друку у далёкім 1961-м, вучоба ў Магілёўскім педінстытуце напрыканцы 60-х.
Пры згадцы Віктара Хаўратовіча на памяць прыходзяць вершы, якія ён напісаў, паўстаюць шматлікія будынкі, узведзеныя яго розумам і працавітымі рукамі і параскіданыя па вёсках Бялыніцкага краю і на Магілёўшчыне. Стваральнасць – адна з галоўных напрамкаў яго паэзіі. Ён пабачыў і перажыў разбуральнасць вайны, краявіды з чорнымі папялішчамі ад хат. І таму будаваць – гэта сэнс жыцця паэта, якому ён прысвяціў усяго сябе.
Самы плённы перыяд  у творчасці Віктара Хаўратовіча прыпадае якраз на той час, калі ён жыў і працаваў у Бялынічах. А гэта больш за дваццаць гадоў! Тут у поўнай сіле і прыгажосці раскрыўся яго талент тонкага, надзвычай пачуццёвага паэта-лірыка, вершы якога, здаецца, увабралі ў сябе духмяны водар прыдруцкіх лугоў і бароў, абапіраючыся на легенды, паданні і памяць тутэйшых людзей.
Творчы ныбытак паэта складаюць дзве кнігі вершаў “Сонца на кельме” і “Зямныя колеры і гукі”, у якіх ён уславіў родны кут, адкрыў перад чытачом шматфарбны свет свайго басаногага і галоднага маленства. Праз два гады пасля выхаду ў свет першай кнігі паэзіі, ў 1985 годзе Віктар Хаўратовіч прыйняты ў шэрагі Саюза пісьменнікаў СССР.
З прыходам Віктара Кандратавіча ў літаб’яднанне “Натхненне”, што дзейнічае  пры райгазеце, бялыніцкія літаратары  імпэтна “асвоілі” старонкі абласнога і рэспубліканскага друку, іх вершы часта гучалі ў радыё- і тэлеэфіры. Як старшыня  літаб’яднання асаблівую ўвагу Віктар Хаўратовіч звяртаў на падрастаючую літаратурную моладзь Прыдруцкага краю. Дзякуючы яго намаганням ў Бялынічы сталі наведвацца знатныя майстры слова са сталіцы. 
На жаль, доля мала адмерыла Віктару Кандратавічу часу на зямное жыццё. Ён не дацягнуў нават да свайго 60-годдзя.

Не першы год жыву на вуліцы,
Дзе клён заглядвае ў акно
І закаханыя цалуюцца,
Калі вяртаюцца з кіно.
Навін тут колькі пераказана
Пад шум зялёнага лісця,
І розных лёсаў перавязана
Адным тугім вузлом жыцця.

Гэта радкі верша Віктара Хаўратовіча,  прысвечанага вуліцы Мічурына, дзе ў звычайным шматкватэрным доме №14 з 1970-га  па 1991-ы год жыла яго сям’я.
У 2008 годзе на фасадзе дома была ўрачыста адкрыта мемарыяльная дошка са  сціплым надпісам “У гэтым доме жыў паэт”.
Якім  чалавекам быў Віктар Хаўратовіч? Варта спытаць тых, хто ведаў яго асабіста. Як згадвае ягоны сябра, рэдактар раённай газеты,  літаратар і краязнаўца Міхась Карпечанка: “Віктар Хаўратовіч быў адзін з нямногіх сяброў Саюзу пісьменнікаў Беларусі за савецкім часам, які не кінуўся жыць у сталіцу ці абласны цэнтр. Хаўратовіч застаўся працаваць на сваёй ранейшай пасадзе – будаўніком, прарабам. Пісаў вершы. Вось прысутнасць сябра Саюзу пісьменнікаў Беларусі ў местачковым жыцці надавала такі імпульс для развіцця. Ён апекаваўся школьнікамі-паэтамі. Дапамагаў старэйшым сябрам пісаць”.
А вось успаміны бялыніцкай паэткі Алы Войлакавай:
“Прафесію будаўніка ён мог раскрыць так прыгожа, узнёсла, што сапраўды, чытаеш гэтыя вершы – і адчуваеш гэтую сапраўдную вышыню. “Выходжу я на рыштаванні, адчуўшы сэрцам вышыню”. Вось гэтае адчуванне вышыні заўжды было ў настроі і творчасці. І ён шчыра гэтым дзяліўся з маладымі, такімі, якой на той час была я”.
Для ўсіх тых, хто блізка ведаў паэта, ён назаўжды застанецца няўрымслівым, апантаным, улюбёным, настойлівым, прагным да ведаў, сумленным і бескампрамісным.
Тым жа, хто ведае паэта Віктара Хаўратовіча па яго вершах, застануцца такія вершаваныя радкі:

Можа,
З добрай нагоды
Пад ранне
Дол азяблы
Пакрые сняжок…
Хай вам будзе
Маім прывітаннем
Незахмараны смуткам
Радок.