У аснове назвы ляжыць адзін з варыянтаў прозвішча Эйсмант. Гэта прозвішча або імя паводле найбольш распаўсюджанай веріі мае англійскае або шатландскае паходжанне. Яно ўтварылася ад двух старажытнагерманскіх слоў: асе – «высакародны» і mont − «гара». Трэба сказаць, што ў такой трактоўцы няма нічога дзіўнага. Прадстаўнікі вышэйшых слаёў грамадства часта звязвалі сваё паходжанне з радавітамі іншаземцамі. Часам такія пачынальнікі роду мелі зусім легендарны характар.
У рэчаіснасці ўсё было нашмат прасцей. Імя Эйсмант належыць да уласных імён заходніх балтаў – прусаў, яцвягаў, летапісных літвінаў. Заходнія балты разам са славянскім насельцтвам паўночна-заходняй Беларусі ўтварылі ў 13 стагоддзі Вялікае Княства Літоўское і паклалі пачатак новаму этнасу літвінаў-беларусаў.
У пісьмовых крыніцах таго часу (Літоўскай метрыцы, перапісах ВКЛ) сустракаюцца розныя варыянты імя: Еисимон, Еитмон, Висмон. Адначасова з імі шырока ўжываліся падобныя па структуры імёны. Напрыклад аднаго з сыноў вялікага князя літоўскага Гедыміна звалі Нарымонт. Ён княжыў у Ноўгарадзе, Полацку і Пінску. Літоўскі князь Даўмонт быў запрошаны жыхарамі горада на княжанне ў Пскоў.
Этымалогія імя Эйсмант, як, зрэшты, і іншых заходнебалцкіх уласных імёнаў, не зусім ясная. Гэта звязана з тым што, мовы заходніх балтаў даўно зніклі. Навукоўцам удалося часткова аднавіць толькі мову прусаў і скласці яе невялікі слоўнік. Некаторую інфармацыю можна таксама пачарпнуць з сучаснай літоўскай мовы, якая блізкая да заходнебалцкіх моў.
Першую частку імя можна растлумачыць з прускага eisei або літоўскага eis «ісці, хадзіць». Другую частку, якая прысутнічае ў мгогіх літвінскіх імёнах у формах монт ці мунт, можна паспрабаваць суаднесці з прускім manta − «дабро, скарб». Тады атрымаецца, што Эйсмант − гэта «той, хто ходзіць па скарб, здабывае скарб».
Вядома , што галоўнае гняздо роду Эйсмантаў знаходзілася ў Гарадзенскім павеце. У Перапісу войска ВКЛ 1528 года ў гэтым павеце зафіксавана некалькі прадстаўнікоў роду. Хацелася б пералічыць іх з захаваннем правапісу таго часу: «Венецко Еисимонътовичь; Пашко а Статко, а Петрок, а Пракоп Еисимонтовичи; Петрашко Еисимонтович; Миколаи Еисимонтовичъ; Дашко Еисимонтовичъ».
Эйсманты мелі герб «Кораб» («Карабль») і найчасцей належылі да сярэдняй шляхты. Аднак сустракаліся і ўласнікі невялікіх надзелаў па 10-20 дзесяцін, якую апрацоўвалі самі. Паступова прадстаўнікі роду рассяляліся за межы Беларусі і нашчадкі іх жывуць сёння ў розных кутках свету.

З асабістага архіва намесніка рэдактара газеты «Зара над Друццю» А. Супіталёва