ШАЛОМКАВА БАЛОТА
У маіх родных мясцінах ёсць невялікае балота, знешне нічым не прывабнае. Вось толькі называлася яно незвычайна − Шаломкавым, ды розных гісторый пра яго занадта шмат.
Неяк завёў пра гэта размову з самым старым вяскоўцам Апанасам. Той дастаў пачак цыгарэт, прысеў на калоду, на якой шчапаў дровы, і пачаў расказваць:
− У маім дзяцінстве, калі мы былі яшчэ хлапчукамі, часта хадзілі на гэта балота. Месцамі на ім нават гушкацца можна было. Па беражніцах расло шмат брусніц і буякоў, а далей спелі журавіны нават з вішню велічынёй. На сярэдзіне, дзе было самае дрыготкае месца, амаль нічога не расло, акрамя балотнай травы і моху, якія так спляліся каранямі, што ўтваралі сапраўдны зялёны дыван. Але ў тое месца рэдка заходзілі людзі, бо там заставаліся адкрытыя «вокны» чырванаватай выды. Нават доўгай жардзінай нельга было дастаць дно.
Памятаю, у тыя далёкія часы аднавяскоўцы расказвалі, што некалі ў нашых мясцінах жыў чалавек небывалай сілы. Ён без цяжкасці падымаў за вугал невялікую будыніну. А па характары быў вельмі лагодны і памяркоўны, нават муху не крыўдзіў.
І ніколі кепскага нікому не зрабіў, усім дапамагаў. Казалі: вялікая сіла ў яго ад того, што меў два сэрдцы і чатыры ныркі. Суседзі паважалі яго не столькі за сілу, колькі за гатоўнасць дапамагчы кожнаму ў цяжкай працы. Але і былі і зласціўцы, ўсё − з-за добрага характару волата.
Неяк хлопцы падгаварылі Шаломку, каб ён падняў за вугал свіран. Яны залезлі ў будыніну з пустымі мяхамі. Потым асілак іх выпусціў з поўнымі. Раніцай гаспадар аглядзеўся: замкі на дзверах цэлыя, а зерня менш стала. І такое здаралася не раз. Аднойчы Шаломка забыў выпусціць злодзеяў, і яны трапілі у рукі гаспадару. За пакаранне яны затаілі злосць на волата і вырашылі яму адпомсціць.
Неяк зласціўцы запрасілі Шаломку на вечарыну, дзе будзе яго каханая дзяўчына. А потым арганізавалі бойку. Папрасілі ў Шаломкі дапамогі. Справа была позняй восенню, на двары хоць вока выкалі. Выскачыў Шаломка з будыніны, а за вуглом і ўдарылі яго бязменам па галаве. Потым адцягнулі на балота і ўтапілі пад карчом. І не хутка людзі ўзбіліся на яго цела. З таго часу сталі тое балота называць Шаломкавым.
Але існуе пра назву балота і іншая легенда. Нібыта на гэтым месцы даўным-даўно было прыгожае возера. Яго берагі зараслі дрэвамі, сярод якіх стаяў маёнтак багатага і надта сквапнага пана, у якога была прыгожая дачка. Яна суперак волі бацькі дапамагала бедным людзям. А пан, каб яго золата нікому не даставалася, хаваў яго на возеры. Панава дачка пакахала простага конюха Шаломку. Часта яны сустракаліся на возеры і неяк угледзелі, як пан хаваў золота. Яны тыя грошы не раз раздавалі бедным. Гэта стала вядома пану. Не пашкадаваў ён нават дачку, абодвух застрэліў. Закаханых пахавалі побач на беразе. А возера пасля гэтага стала хутка зарастаць травой і мохам, хмызнякамі.
Кажуць, у Купальскую ноч можна бачыць над балотам рознакаляровыя агні, і тады з’яўляецца постаць дзяўчыны ў залатым адзенні, якая кліча на дапамогу. Хто не спалохаецца, запомніць дзе яна стаяла, і дапаможа, знойзде панава золата. Толькі яшчэ нікому не ўдавалася гэта зрабіць.
− Ці гэта праўда, − дадаў Апанас, − не ведаю. Але цяпер самым багатым скарбам Шаломкава балота з’яўляюцца сакавітыя ягады, якія збіраюць людзі з усяго наваколля.
Гавораць, што гэта дар ім загубленай панавай дачкі.

Багданаў, М. Шаломкова болота : [паданне пра вёску Лямніца] / М. Багданаў // Зара над Друццю. – 2015. − 25 жніўня. − С. 6.